«تشویق بیرونی»، مانع «خودانگیختگی درونی» است!

">آسیب‌شناسی تربیت‌ پاداش‌گرا 

 

«تشویق بیرونی»، مانع «خودانگیختگی درونی» است! 

«تعلیم و تربیت اخلاقی باید از بنیاد بدون تشویق و تنبیه باشد.» (امانوئل کانت) 

«تشویق بیرونی»، مانع «خودانگیختگی درونی» است!   ادامه مطلب ...

آسیب شناسی تربیت پاداش گرا

تعلیم و تربیت اخلا قی نباید از بنیاد بدون تشویق و تنبیه باشد(امانوئل کانت)
بدون تردید، تشویق عامل موثر در تحریک انگیزش پیشرفت و عملکرد افراد و تقویت رفتارهای مطلوب است. زیرا فرصتی فراهم می کنند تا او به ظرفیت های ارزشمند خود پی برده و زمینه های اعتماد به نفس و برداشت مثبت او از خویش تقویت گردد.
اما اگر تشویق صرفا بر اساس مشوق ها و محرک های بیرونی متمرکز گردد به تدریج به یک عامل ضد تشویق بدل خواهد شد و مانعی برای«خود انگیختگی درونی» می گردد البته پاداش تا اندازه ای برای ایجاد و تقویت رفتار مطلوب ثمر بخش است اما اگر در همه جا و در همه شرایط برای تسهیل رفتار دلخواه فرزندان از آن استفاده شود ممکن است عواقب سوئی داشته باشد.
نتایج تحقیقات اخیر نشان داده است اگر انگیزه پیشرفت کودک را از طریق جایزه کارت آفرین مکرر، تحسین های لفظی متعدد و سایر عوامل برونی شرطی کنیم آزادی او را سلب و او را با معیاری از پیش تعیین شده قالب سازی کرده ایم که این«پاداش دهی» مانع تولید«انگیزه های درونی» و «شوق های درونی» می شود.
در تایید این فرضیه، پژوهش های زیادی انجام گرفته است تا اثرات تشویق های بیرونی در تقویت و یا تضعیف رفتار مورد انتظار سنجیده شود. در یکی از این پژوهش ها دو گروه کودک علا قه مند به فوتبال انتخاب شد. به یک گروه وعده  پاداش در مقابل ساعت بازی فوتبال داده شد و گروه دیگر(گروه کنترل) هیچ پاداشی دریافت نمی کردند. پس از چندین بار بازی بررسی ها نشان داد که گروه کنترل هم چنان از بازی لذت درونی احساس می کردند اما گروه مورد آزمایش لذت کمتری می بردند.(لیپر 1983)
حال این سوال مطرح می شود که در قلمرو تربیت دینی آیا استفاده از مشوق های تصنعی مانع شوق درونی به دین و دین یابی نخواهد شد؟
طبیعت انسان این گونه است که اگر مورد تشویق قرار گیرد، کار خود را بهتر انجام خواهد داد به خصوص در سنین پایین تر، مصداق این سخن فراوان تر است.
هر چند معلم باید به شیوه های مختلف برای ایجاد انگیزه و علا قه مند نمودن دانش آموزان استفاده نماید اما نباید محرک های بیرونی را جایگزین انگیزه های درونی کند. صاحبنظران تعلیم و تربیت برای ایجاد انگیزه اهمیت فراوانی قائل بوده و آن را رمز یادگیری دانسته اند و بخش عمده ای از یادگیری را در«چگونه بر انگیختن» می دانند. تا آن جا که«بنجامین بلوم» معتقد است: «وقتی دانش آموزان انجام یک تکلیف یادگیری را با اشتیاق آغاز می کنند یادگیری برایشان بسیار آسان تر شده و در مقایسه با دانش آموزانی که علا قه کمتری دارند بسیار وسیع تر یاد می گیرند».
اگر دانش آموزان نسبت به درس و مدرسه بی علا قه باشند نه تنها به توضیحات معلم توجه نمی کنند بلکه در نهایت پیشرفت چندانی نخواهند داشت و بالعکس دانش آموزان با انگیزش بالا  همواره درصدد کسب اطلا عات بیشتر در زمینه مطلب درسی بوده و در نتیجه پیشرفت بیشتر خواهند داشت. حال اگر این انگیزش  خود انگیخته نبوده و وابسته به منبع بیرونی باشد، پویایی خود را از دست داده و شرطی خواهد شد. و این شرطی شدن منجر به تکرار مکانیکی رفتار و صرفا برای کسب پاداش انجام می شود و تنها شکل ظاهری رفتار باقی می ماند و محتوا قربانی خواهد شد.
همان اتفاقی که امروزه در قلمرو تربیت دینی و اخلا قی به شدت رواج یافته و فطرت خدا جویی دانش آموزان را کم رنگ ساخته است. پاره ای از تحقیقات نشان داده است که نمره و معدل که مبدل به پاداش های بیرونی شده اند، انگیزش درونی را کاهش می دهد.
یکی از این محققان«هارتر» است. او با دو گروه از دانش آموزان کلا س های پنجم و ششم پژوهشی را انجام داد بدین ترتیب که یک تکلیف واژه آموزی به هر دو گروه داد. به یکی گفته شد که این تکلیف بازی است و گروه دیگر از این کار به عنوان تکلیف درسی بوده و به آن نمره تعلق می گیرد.
نتیجه این بود که گروه اخیر از انجام آن لذت کمتری برده و در مقابل از احساس شکست و اضطراب بیشتری برخوردار بوده اند.
حال چگونه می توان این یافته ها  را با اصل بنیادین روانشناسی مبنی بر پاداش بر تقویت رفتار مطابقت داد؟
از دیدگاه پیاژه روانشناس بزرگ کودک، کودک از بدو تولد دائما در حالت تعادل و عدم تعادل بسر می برد و از یک مرحله به مرحله بعد گذر می کند. عدم تعادل یکی از مهمترین عوامل انگیزشی در نظریه«تحول شناختی» پیاژه به شمار می رود و به عنوان عامل تعیین کننده در چرخه تحول روانی کودک محسوب می شود. حالت های تعادل به اندازه حالت های عدم تعادل پایدار نیست وارگانسیم نسبت به عدم تعادل زمان کمتری را صرف می کند. به همین دلیل است که در طرح مساله و فرآیند  تفکر در مجهولات انرژی بیشتری از ذهن و مغز دریافت می شود. اکنون باید دید سازمان شناختی فرد در برابر شی» یا موضوعی خارجی که می خواهد آن را مورد شناسایی قرار دهد چگونه واکنش نشان می دهد و محرک یا مشوق این سازمان دهی شناختی، بیرونی (تشویق) است یا درونی؟
نخست برای اینکه شی» یا موضوعی قابل فهم و درک شود باید با نیازهای کنونی فرد مطابقت داشته باشد یعنی فرد بتواند آن را تفسیر کرده و وارد سازمان شناختی خود کند. انسان در تمامی لحظات رشد، زمانی در حالت تعادل جویی و زمانی دیگر در حالت عدم تعادل است. یعنی تجاربی که از طریق تعامل با محیط درون سازی می شود  در عمل با الگوها (طرح واره ها) همساز می گردد. پس از دوره ای معین کودک تجارب جدیدی را درون سازی می کند که با طرح واره ها و الگوهای موجود قابل استفاده نیست و این مساله سبب ایجاد ناموزونی در ساخت شناختی او می شود.
هنگامی که کودک به این نقطه از تحول می رسد، در اثر فشار ایجاد شده خود به خود او را به مراحل بالاتر سوق می دهد و شناخت او را ارتقا می بخشد. در کلاس هایی که مبتنی بر نظام پیاژه است معلم به دانش آموزان کمک می کند تا درک عمیقی از جهان پیدا کنند و از این کشف لذت ببرند و از این رو نیازی به فعال کردن دانش آموزان از طریق تقویت بیرونی نیست زیرا آنها به طور طبیعی و از درون برای یادگیری برانگیخته می شوند. خودانگیختگی از مهم ترین و موثرترین زمینه های بروز حس تعادل جویی و لذت جویی است و این عوامل درونی خود به خود منجر به افزایش میل و انگیزه کشف محیط می شود. میل به یادگرفتن، لذت مطالعه، میل به شناخت خود و دیگران و میل به کشف خود و میل به درک و خلق آثار هنری از جمله نیازهای روان زادی انسان برای تعادل خویش است.
در نظام روانی پیاژه می بینیم که «خودانگیختگی» در قالب «تعادل جویی متزاید» به طور طبیعی به عنوان یک مکانیسم زیستی - روانی عمل می کند و یکی از مهمترین نظام ها برای روان شناختی تشویق درونی است.
از طرف دیگر نظریه اسناد که رویکردی جدید در قلمرو روانشناسی اجتماعی است تاثیر منفی پاداش بیرونی بر انگیزه های درونی را به خوبی روشن نموده است.
براساس این نظریه، ادراک افراد از علل رفتارشان بر نحوه عملکرد آن در آینده تاثیر می گذارد. اگر افراد صرفا به خاطر پاداش های بیرونی به فعالیت بپردازند، علاقه شخصی و فاعلی آنها به علاقه ابزاری و بیرونی تبدیل می شود.
به نظر یکی از محققان چون فرد متوجه می شود که رفتار او از بیرون کنترل و نظارت می شود انگیزه های درونی اش کاهش می یابد. وابستگی رفتار به منابع بیرونی موجب تضعیف احساس شایستگی و کاهش کارکرد «مکانیسم خودگردانی» می شود.

چگونه کودک خود را تشویق کنیم؟

               

انجام دادن رفتارهای مطلوب نیازمند داشتن انگیزه ای قوی و مؤثر است. انگیزه ها بر دو نوع هستند:

۱-  انگیزه درونی

۲-  انگیزه بیرونی

برای کسانی که انگیزه درونی جهت انجام دادن رفتارهای خوب و مطلوب ندارند تشویق می تواند یکی از روشهای تربیتی محسوب شود.

ولی آیا تاکنون با خود اندیشیده ایم که:

-    میزان تأثیرگذاری تشویق به چه میزان است؟

-   اثرات منفی تشویق چیست؟ 

ادامه مطلب ...

مر احل الگوی یاران در یاد گیری

با یاد و نام پروردگار قادر و توانا آغاز می کنیم. چرا که نام و یاد خدا است که همیشه و در همه حال، به انسان امید و قدرت و توانایی می دهد. یاد خدا است که قلب را تلاطمی دیگر می بخشد و وجود آدمی را ستاره باران می کند. نام خدا است که نور ایمان را، در وجود انسان شعله ور می سازد، و پاکی و صداقت را در حیات، پا بر جا و زنده نگه می دارد.

مراحل الگوی تدریس یاران در یادگیری

این الگو با روبروساختن دانش آموزان با مساله‏ای برانگیزنده شروع می‏شود . ممکن است این روبروساختن در صحبت یا بایک تجربه ، بطور طبیعی یا ضمن ارائه مطالب توسط معلم صورت گیرد . اگر دانش آموزان عکس ‏العمل نشان دهند ، معلم توجه آنان را به تفاوتهای موجود در عکس ‏العمل هایشان ، یعنی موضوع ، درک ، نحوه‏ سازماندهی به موارد واحساسشان جلب می‏کند . معلم با علاقمند شدن دانش آموزان به تفاوت در عکس‏المعل‏هـای خود ، آنان را به سوی قانونمند کردن و سازمان دادن به مساله برای خود می‏کشاند . دانش آموزان ، سپس با توجه به نقش‏های مقرر گزارش نتایج خود را تحلیل می‏کنند . سرانجام گروه برحسب منظورهای اولیه راه ‏حل‏ خود را از ارزشیابی می‏کند . این دور با رو بروشدن با مثاله‏ای دیگر یا بامساله جدیدتری که از خود تفحص برمی‏آید تکرار می‏شود .

جـــدول مراحل الگوی یــاران در یارگیری

مرحله اول

مرحله دوم

شاگردان با موقعیت مبهمی مواجه می‏شوند

شاگردان واکنش به آن موقعیت را کشف می‏کنند

مرحله سوم

مرحله چهارم

شاگردان طرح وظیفه بررسی را تدوین و برای بررسی سازمان دهی ( تعریف مسأله ، نقش ، تعیین تکلیف Wink می‏کنند

بررسی مستقل و گروهی

مرحله پنجم

مرحله ششم

دانش آموزان پیشرفت و جریان را تحلیل ‏می‏کنند

فعالیت با برخورداری از نتایج مجددا" از سرگرفته می‏شود

منبــع : (جویس و ویل ، 1996، مترجم بهرنگی ، ص 112).

م الگوی تدریس : یاران در یادگیری

هدف های آموزشی وپرورشی :

·       ایجاد کاوشگری علمی

·        فعال شدن بیشتر ذهن

·        انتقال معلومات

·        خود باوری

·        ایجاد تفکر وبحث گروهی

·        ایجاد مدیریت درکار گروهی ونتیجه کار

·        ایجادفرصت برای انجام کار برای تمام افراد گروه

·        افزایش یادگیری دو برابر در دانش آموزان

·        کاهش رفتارهای مخل

·        رشد و نمودانش آموزان ضعیف

·        پذیرفته شدن پذیرفتن دیگران

·        ایجاد رضایت درونی در افراد

·        افزایش هوش لفظی کلامی ، منطقی ریاضی ، برون داد ودرون داد فردی

هدف های جزئی  یا رفتاری :

·        احساس مسئولیت در هر فرد

·       همکاری و یاری رساندن به دیگران

·       اعتماد به نفس در دانش آموزان

·       احساس تعلق به گروه

·       جلوگیری از انزوا طلبی

هدف های عاطفی :

·        سازگار شدن هدف های درس با هدف های اجتماعی

·       رشد خلاقیت (فکری – حرکتی – اجتماعی –عاطفی )

« مراحل اجرای الگوی یاران در یادگیری »

این روش 8 مرحله داردکه عبارتند از :

1-   طرح مسئله ( از روی متن بخوانند- 1 یا 2 سئوال را جواب بدهند )

2-   دعوت به فکر کردن (به یاد آوردن )تقریبا مرحله 1 یا 2 در یک زمان انجام می گیرد

3-   دعوت کردن به مکتوب کردن افکار خود به طور انفرادی

4-   بحث وتبادل نظر چند نفره (با بغل دستی –با پشت سرش )

5-   ارائه فعالیت های یادگیری گروهی توسط یک نفر (هر بار یک نفر تا به همه برسد )

این مرحله خود دارای چند قسمت است :

·        خواندن  ( در کلاس اول بیان کردن شفاهی )

·       نوشتن روی تابلو  (در کلاس اول به کمک معلم )

·       نصب کردن نوشته هایشان روی دیوار یا تابلو ( که روی ورقه هایی نوشته اندکه از  A4 کمی بزرگتر است

6-   نقد و بررسی و ارزشیابی توسط سایر گروهها (کلمات همدیگر را می بینند- اگر تکرار شده بگویند. )

7-   ارزشیابی معلم از فعالیت های سایر گروهها

8-   جمع بندی و نتیجه گیری توسط معلم

کلا در این مراحل نقش معلم فقط سرکشی و نظارت بر همه ی گروههاست . حرفی از اینکه این کلمه راننوشته ای  یا بنویس در کار نیست فقط با کلماتی مثل : خوب فکر کردید – توجه کردید .

برای راحتی کار و اینکه کار بهتر صورت گیرد کلاس را به 3 یا 4 گروه تقسیم می کنیم زیرا هرچه تعداد گروههاکمتر باشد کار راحتر و ارزشیابی دقیقتر صورت می گیرد .

                      « معرفی چند کتاب »

1- روش های نوین یادگیری (نظریه های یادگیری و نظریه ی فرا شناخت در فرایند یاددهی ،یادگیری       از : آقایان غورچیان-فضل خانی-سیدمختارموسوی-داودخالقی-زکریا یارزلو

2- راهنمای روش های نوین تدریس برای آموزش و کارآموزی از: دکتر محمد احدیان – محرم آقازاده

3- الگوی نوین یادگیری 2000 از : موریس جویس   ترجمه : محمد رضا بهرنگی ( برنجی)

This lesson gives students an introduction to two-digit multiplication. Students will use their understanding of place value and single digit multiplication to begin multiplying two-digit numbers.

Class: 4th grade

Duration: 45 minutes

Materials:

  • paper
  • coloring pencils or crayons
  • straight edge
  • calculator

Key Vocabulary: two-digit numbers, tens, ones, multiply

Objectives: Students will multiply two two-digit numbers correctly. Students will use multiple strategies for multiplying two-digit numbers.

Standards Met: 4.NBT.5. Multiply a whole number of up to four digits by a one-digit whole number, and multiply two two-digit numbers, using strategies based on place value and the properties of operations. Illustrate and explain the calculation by using equations, rectangular arrays, and/or area models.

Lesson Introduction: Write 45 x 32 on the board or overhead. Ask students how they would begin to solve it. Several students may know the algorithm for two-digit multiplication. Complete the problem as students indicate. Ask if there are any volunteers who can explain why this algorithm works. Many students who have memorized this algorithm don't understand the underlying place value concepts.

Step-by Step Procedure:

  1. Tell students that the learning target for this lesson is to be able to multiply two-digit numbers together.
  2. As you model this problem for them, ask them to draw and write what you present. This can serve as a reference for them when completing problems later.
  3. Begin this process by asking students what the digits in our introductory problem represent. For example, "5" represents 5 ones. "2" represents 2 ones. "4" is 4 tens, and "3" is 3 tens. You can begin this problem by covering the numeral 3. If students believe that they are multiplying 45 x 2, it seems easier.
  4. Begin with the ones:
       45
     x 32
     = 10 (5 x 2 = 10)
  5. Then move on to the tens digit on the top number and the ones on the bottom number:
       45
     x 32
       10 (5 x 2 = 10)
     = 80 (40 x 2 = 80. This is a step where students naturally want to put down “8” as their answer if they aren’t considering the correct place value. Remind them that “4” is representing 40, not 4 ones.)
  6. Now we need to uncover the numeral 3 and remind students that there is a 30 there to consider:
       45
     x 32
       10
       80
     =150 (5 x 30 = 150)
  7. And the last step:
       45
     x 32
       10
       80
      150
    =1200 (40 x 30 = 1200)
  8. The important part of this lesson is to constantly guide students to remember what each digit represents. The most commonly made mistakes here are place value mistakes.
  9. Add the four parts of the problem to find the final answer. Ask students to check this answer using a calculator.
  10. Do one additional example using 27 x 18 together. During this problem, ask for volunteers to answer and record the four different parts of the problem:
       27
     x 18
     = 56 (7 x 8 = 56)
     =160 (20 x 8 = 160)
     = 70 (7 x 10 = 70)
     =200 (20 x 10 = 200)

Homework/Assessment: For homework, ask students to solve three additional problems. Give partial credit for the correct steps if students get the final answer wrong.

Evaluation: At the end of the mini-lesson, give students three examples to try on their own. Let them know that they can do these in any order; if they want to try the harder one (with larger numbers) first, they are welcome to do so. As students work on these examples, walk around the classroom to evaluate their skill level. You will probably find that several students have grasped the concept of multi-digit multiplication fairly quickly, and are proceeding to work on the problems without too much trouble. Other students are finding it easy to represent the problem, but make minor errors when adding to find the final answer. Other students are going to find this process difficult from beginning to end. Their place value and multiplication knowledge is not quite up to this task. Depending on the number of students who are struggling with this, plan to reteach this lesson to a small group or the larger class very soon.

Advertisemen